Κατά το έτος 1887 καθορίστηκαν οι διατάξεις με τις οποίες καταρτίστηκε ο θεσμός της εφεδρείας. Αρχικά το Προπαρασκευαστικό Σχολείο Εφέδρων Αξιωματικών ιδρύθηκε με το Β.Δ. της 16ης Μαρτίου 1888 και λειτούργησε στην Αθήνα. Με το πέρασμα του χρόνου η βάση της σχολής μεταστάθμευσε σε διάφορες πόλεις της Ελλάδος, εωσότου να εγκατασταθεί από το 1953 στο Ηράκλειο της Κρήτης. Σήμερα η σχολή συνεχίζει το παραγωγικό της έργο στεγαζόμενη στο στρατόπεδο «Δασκαλογιάννη», το οποίο βρίσκεται ανατολικά της πόλης του Ηρακλείου πλησίον του αεροδρομίου «Νίκος Καζαντζάκης».
Η ονομασία του στρατοπέδου οφείλεται σε μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες που αγωνίστηκαν για την απελευθέρωση της νήσου κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, τον Ιωάννη Βλάχο, γνωστό και ως Δασκαλογιάννη. Γεννημένος το 1722 στην Ανώπολη Σφακίων, θα κυρήξει παρασυρόμενος από τις υποσχέσεις των Ρώσων την επανάσταση κατά των Τούρκων το 1770. Η επανάσταση διήρ κησε σχεδόν ένα χρόνο και τερματίστηκε με μια εξαιρετικά επαχθή για τους Σφακια νούς συνθήκη, ο δε Δασκαλογιάννης αφού παραδόθηκε στους Τούρκους, ελπίζοντας ότι θα καταφέρει να μετριάσει την σκληρότητα των κατασταλτικών μέτρων εκ μέρους τους, μεταφέρθηκε στον Χάνδακα (το σημερινό Ηράκλειο) οπού ο Χασάν Πασάς θέλοντας να παραδειγματίσει τους υποδούλους Κρητικούς διέταξε και τον έγδαραν ζωντανό τον Ιούνιο του 1771 μπροστά στα ματιά του αδελφού του Νικόλαου Σγουρομάλλη ο οποίος έχασε τα λογικά του βλέποντας το αποτρόπαιο θέαμα.
Ανάλογο του πνεύματος και του σκοπού της Σχολής είναι και το έμβλημά της, το οποίο αποτελείται από μια λυχνία, σύμβολο λατρείας του θεού και εκδήλωση τιμής προς τους νεκρούς, χιαστί τυφέκιο με σπαθί, τα βασικά όπλα του Πεζικού, όπως θεσπίστηκαν με Β.Δ. την 02 Μαρτίου 1833 μέσα σε μια ασπίδα σε κόκκινο φόντο που συμβολίζει το αίμα των νεκρών στρατιωτών που πολέμησαν για την ελευθερία της πατρίδος και το ρητό «ΔΙΩΚΕ ΔΟΞΑ ΚΑΙ ΑΡΕΤΗ» (Να επιδιώκεις την δόξα και την αρετή) το οποίο αποδίδεται υπό των Σωσιάδων στις υποθήκες των επτά σοφών (Ανθολόγιο Στοβαίου, τόμος Γ’ Περί Φρονήσεως).
Ιστορικά Στοιχεία
- Πρώτη περίοδος λειτουργίας: Οι πρώτοι που φοίτησαν στο προπαρασκευαστικό Σχολείο Εφέδρων Αξιωματικών ήταν κληρωτοί του 1887 και 1888, οι οποίοι ήταν απόφοιτοι Γυμνασίου και είχαν κριθεί κατάλληλοι και κατόπιν φοιτήσεως ενός έτους στη σχολή αποφοίτησαν με τον βαθμό του Ανθυπολοχαγού και υπηρέτησαν με αυτόν έως τη λήξη της θητείας τους. Από το δεύτερο χρόνο η σχολή μετεγκαταστάθηκε στην Κέρκυρα και λειτούργησε εκεί έως το 1911.
- Πολεμική περίοδος (1912-1922) :Από τον Ιανουάριο του 1912, οπότε καταργήθηκε το Σχολείο Εφέδρων Αξιωματικών, θεσπίστηκαν με βάση το νόμο της 7ης Ιανουαρίου και λειτούργησαν Ουλαμοί Υποψηφίων Εφέδρων Αξιωματικών τέσσερις για το Πεζικό, ένας για το Ιππικό, ένας για το Πυροβολικό, ένας για το Μηχανικό και ένας για το σώμα Αυτοκινήτων.
- Μεσοπολεμικό διάστημα (1923 1940): Με το Ν.Δ. της 15 Σεπτεμβρίου 1926 θεσπίστηκε η εκπαίδευση όλων των Υποψηφίων Εφέδρων Αξιωματικών των διαφόρων όπλων σε μια σχολή η οποία στην αρχή λειτουργούσε στην Αθήνα και μετά στη Χαλκίδα με μονοετή και αργότερα 9μηνη φοίτηση. Κατά το έτος 1934 δημιουργήθηκαν 2 Σχολές για το Πεζικό, στη Σύρο και στην Κέρκυρα.
- Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος (1940 -1945) : Κατά τη διάρκεια του πολέμου εξ αιτίας των μεγάλων αναγκών σε στελέχη, λειτούργησε Ουλαμός Εφέδρων Αξ/κών στην Καβάλα. Επίσης, λειτούργησε και άλλος Ουλαμός στα κτήρια της ΣΣΕ στην Αθήνα που διαλύθηκε με τη Γερμανική εισβολή τον Απρίλιο του 1941.
Μεταπελευθερωτική Περίοδος :Από τον Ιούλιο του 1945 λειτούργησε στο Χαϊδάρι Κέντρο Εκπαιδεύσεως Υποψηφίων Εφέδρων Αξιωματικών. Από τον Ιούλιο του 1946 λειτούργησαν 2 κέντρα Υποψηφίων Εφέδρων Αξιωματικών, στη Σύρο και στην Κέρκυρα. Αργότερα και τα δύο Κέντρα μετονομάστηκαν αντίστοιχα σε Σχολές Υποψηφίων Εφέδρων Αξιωματικών Κέρκυρας και Σύρου και συνέχισαν να λειτουργούν μέχρι το έτος 1953. Τον Ιούλιο του 1953 και οι δύο Σχολές συγχωνεύτηκαν σε μια με την επωνυμία «Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Πεζικού» με έδρα το Ηράκλειο Κρήτης, όπου και λειτουργεί μέχρι σήμερα. Για τους αξιωματικούς των άλλων Όπλων και Σωμάτων ιδρύθηκαν ίδιες σχολές για καθένα από αυτά.
Αποστολή -Οργάνωση
Αποστολή της ΣΕΑΠ κατά την ειρήνη είναι:
- Να εκπαιδεύει και να προπαρασκευάζει τους ΥΕΑ(ΠΖ), για να καταστούν ικανοί να εκτελέσουν τα καθήκοντα του Διμοιρίτη. Επιπλέον, στη σχολή εκπαιδεύονται και οι ΥΕΑ ειδικότητας οικονομικού και υγειονομικού για δύο μήνες, καθώς και στρατολογικού.
- Να εκπαιδεύει τους ΔΕΑ(ΠΖ) και λοιπών όπλων, ειδικότητας χειριστών βαρέων όπλων Πεζικού στην ειδική εκπαίδευση της ειδικότητάς τους
- Κατά τον πόλεμο η σχολή διαλύεται με την κήρυξη του σχετικού μέτρου του εθνικού συναγερμού (ΕΘΣΥΣΥ)
Η σχολή είναι σχηματισμός διοικητικά και οικονομικά ανεξάρτητος, ισότιμος με Ταξιαρχία με γενικό ποσοστό επανδρώσεως στην ειρήνη (προβλεπόμενο) 100%. Το οργανόγραμμα της περιλαμβάνει τα παρακάτω τμήματα:
- Διοίκηση
- Επιτελείο: Διεύθυνση Σπουδών (ΔΙΣΠ) – Διεύθυνση Επιχειρήσεων και Ασφαλείας (ΔΕΠΑΣ) – Διεύθυνση Προσωπικού και ΔΜ (ΔΙΠΡΟΔΜ) – ΓΕΠ – ΣΤΓ – Γραμματεία – ΓΥΑ -Γρ. Θρησκευτικού.
- Τάγμα ΥΕΑ – Πτέρυγα Ειδικής Εκπαίδευσης (ΠΤΕΕ) τα οποία υπάγονται στην ΔΙΣΠ για συντονισμό εκπαιδεύσεως.
- Λόχο Διοικήσεως.
Επιλογή Προσωπικού
Λόγω των απαιτήσεων της σχολής και του υψηλού επιπέδου εκπαίδευσης οι υποψήφιοι έφεδροι αξιωματικοί θα πρέπει να διαθέτουν τα κατάλληλα προσόντα, τα οποία πιστοποιούνται από τα κέντρα εκπαίδευσης νεοσυλλέκτων και είναι:
- Γραμματικές Γνώσεις: Πτυχιούχοι – φοιτητές ΑΕΙ / ΤΕΙ, απόφοιτοι Γενικού Λυκείου / ΤΕΕ β’ Κύκλου Υγειονομική Κατηγορία
- Κατηγορία I1. Κατ’ έξαίρεση μπορούν να επιλέγονται ως ΥΕΑ και όσοι κρίνονται Ι2 αλλά όχι λόγω δυσχρωματοψίας, μονίμου συνεκτικού στραβισμού ή αναστήματος, εφόσον είναι πτυχιούχοι ανωτάτων και ανώτερων σχολών, το δε νόσημα, πάθηση, βλάβη για το οποίο κρίθηκαν Ι2 δεν τους εμποδίζει στην άσκηση των καθηκόντων τους (Προεδρικό Διάταγμα 426/84).Επίσης δεν επιλέγονται όσοι:
- Έχουν ανάστημα κάτω από 1,65 εκ.,
- Δεν έχουν λευκό ποινικό μητρώο,
- Είναι υπόχρεοι μειωμένης θητείας (ΥΠΕΚ),
- Ανήκουν σε θρησκευτικές αιρέσεις.
Εκπαίδευση
Η εκπαίδευση, η οποία πραγματοποιείται συμφωνά με τις ισχύουσες διαταγές, διαρκεί 17 εβδομάδες (πλην των ΥΕΑ (ΥΓ) η οποία διαρκεί 8 εβδομάδες) ενώ οι ΔΕΑ χειριστές βαρέως οπλισμού μετά την ονομασία τους συνεχίζουν για άλλες 5 εβδομάδες εκπαίδευση σε αντικείμενα της ειδικότητάς τους.
Ειδικότερα, η εκπαίδευση των ΥΕΑ περιλαμβάνει μαθήματα γενικής στρατιωτικής μόρφωσης, τακτικής εκπαίδευσης, τεχνικής εκπαίδευσης καθώς και σωματική αγωγή. Με τη χρήση σύγχρονων ηλεκτρονικών μέσων, οι εκπαιδευτές αναλύουν όλα τα στοιχεία που θα πρέπει να γνωρίζουν οι αυριανοί διμοιρίτες, τόσο για την εκπαίδευση των απλών οπλιτών στις μονάδες που θα μετατεθούν, όσο και για την προοπτική να τους οδηγήσουν στη μάχη σε περίοδο πολέμου.
Παράλληλα, κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής τους οι ΥΕΑ εξοικειώνονται και σε πρακτικά αντικείμενα, όπως στην κατάληψη μιας σωστής θέσης μάχης, στη δημιουργία ορυγμάτων καθώς και στη χρήση, λύση και αρμολόγηση των κύριων όπλων που χρησιμοποιεί το πεζικό. Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής τους το πρόγραμμα της ΣΕΑΠ προβλέπει, στα πλαίσια της εξοικεί ωσής τους με τα όπλα που χρησιμοποιεί ο ελληνικός στρατός, βολές με το ατομικό τους τυφέκιο, ημερήσια και νυχτερινή, από διάφορες αποστάσεις, με το οπλοπολυβόλο HK11 με το πολυβόλο MG3 καθώς και βολή με όπλα Α/Τ και όλμους 81χιλ. με υποδιαμέτρημα. Επιπλέον, οι μελλοντικοί δόκιμοι εκπαιδεύονται και στη ρίψη χειροβομβίδας, καθώς θα πρέπει να είναι σε θέση να εκπαιδεύσουν τους στρατιώτες που θα τεθούν υπό τη διοίκησή τους.
Επιπροσθέτως την 12η εβδομάδα πραγματοποιείται ΤΑΜΣ «Η ΔΡΙΑ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ», σε καταυλισμό στην περιοχή της Χερσονήσου, ενώ οι ΥΕΑ με ειδικότητα Μ/Κ ΠΖ διεξάγουν στο πεδίο βολής Λιτοχώρου εκπαίδευση σε αντικείμενα Μ/Κ ΠΖ.
Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στη σωματική αγωγή, έτσι ώστε οι αυριανοί μικροί ηγήτορες να είναι σε θέση και σωματικά να αντεπεξέλθουν στις δυσκολίες της αποστολής τους. Γι’ αυτό το λόγο το πρόγραμμα εκπαιδεύσεως προβλέπει σε καθημερινή βάση πρωινή γυμναστική καθώς και εκπαίδευση διέλευσης στίβου μάχης. Επιπλέον, στις εγκαταστάσεις της σχολής υπάρχουν γήπεδα μπάσκετ, βόλεϊ καθώς και ένα πλήρως εξοπλισμένο γυμναστήριο.
Οι ΔΕΑ ειδικότητας χειριστών βαρέων όπλων (όλμων, χειριστών αντιαρματικών όπλων, πολυβολητών καθώς και χειριστών όλμων των τεθωρακισμένων) συνεχίζουν την εκπαίδευσή τους στην πτέρυγα ειδικής εκπαίδευσης της σχολής για 5 εβδομάδες. Οι δόκιμοι χωρίζονται ανάλογα με την ει δικότητά τους σε κλάσεις, πραγματοποιώντας καθημερινά μαθήματα εξοικείωσης με τα όπλα τα οποία θα πρέπει να μάθουν να χειρίζονται με άνεση.
Το πρόγραμμα εκπαιδεύσεως προβλέπει, ακόμα, επισκέψεις που είναι προγραμματισμένες σε διάφορους αρχαιολογικούς χώρους της νήσου, όπως το ιστορικό μοναστήρι στο Αρκάδι, τον αρχαιολογικό χώρο της Γόρτυνας και της Φαιστού, τον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού και αλλού.
Τα μαθήματα που γίνονται σε εξωτερικούς χώρους για το πρακτικό και στις αίθουσες για το θεωρητικό μέρος, πραγματοποιούνται τόσο κατά την ημέρα όσο και τη νύκτα με σκοπό την καλύτερη και πιο προσοδοφόρα εκπαίδευση. Η πορεία των εκπαιδευομένων ελέγχεται εβδομαδιαία με τη διεξαγωγή διαγωνισμάτων που πραγματοποιούνται κάθε Παρασκευή, ενώ θα πρέπει να τονιστεί ότι έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τις πραγματικές δυνατότητες των όπλων πραγματοποιώντας εικονικές βολές, βολές υποδιαμε τρημάτων καθώς και πραγματικές βολές στα πεδία βολής που διαθέτει η σχολή.
Όσον αφορά στην ψυχαγωγία των ΥΕΑ, θα πρέπει να τονιστεί ότι μέσα στο στρατόπεδο πέραν του ΚΨΜ υπάρχει μια πλήρως εξοπλισμένη αίθουσα internet, μια βιβλιοθήκη στην οποία βρίσκει κανείς βιβλία στρατιωτικού και μη ενδιαφέροντος, ενώ οργανώνονται ψυχαγωγικές εκδηλώσεις στους χώρους της σχολής.
Αποφοίτηση ΥΕΑ
Τις τελευταίες ημέρες της εκπαίδευσης ξεκινά η προετοιμασία για την ονομασία των ΥΕΑ ως δόκιμων πλέον αξιωματικών του στρατού. Μια γιορτή ουσιαστικά για την σχολή, η οποία
πραγματοποιείται με την παρουσία των στρατιωτικών και πολιτικών αρχών, συγγενών και φίλων των ΥΕΑ, καθώς και με την παρουσία των πολιτικών αρχών της περιοχής. Κατά τη διάρκεια της τελετής πραγματοποιείται η παράδοση της σημαίας από την προηγούμενη σειρά στη νεότερη, ενώ τελείται και η καθιερωμένη θρησκευτική λειτουργία. Με την παραλαβή των πτυχίων τους οι ΔΕΑ μαθαίνουν παράλληλα την πορεία και την επίδοσή τους στη σχολή σε ατομικό επίπεδο.
Επίλογος
Η σχολή συνεχίζει το έργο της έτσι ώστε να τροφοδοτεί τις μάχιμες μονάδες με άρτια εκπαιδευόμενους διμοιρίτες αυξάνοντας τη μαχητική ισχύ του Στρατού Ξηράς. Η σχέση των ΔΕΑ, βέβαια, με το στρατό δεν ολοκληρώνεται με τη λήξη της θητείας τους, καθώς σε τακτά χρονικά διαστήματα καλούνται για μετεκπαίδευση στα νέα όπλα και τακτικές ενώ, παράλληλα, ανάλογα με τη μετεκπαίδευση στην οποία λαμβάνουν μέρος και τις ικανότητές τους, μπορούν να ανέβουν ιεραρχικά μέχρι και το βαθμό του Ταγματάρχη.